SRBI U HABZBURŠKOJ MONARHIJI – ZNAMENITA DOKUMENTA 1538–1918.

Zbornik Znamenita dokumenta za istoriju srpskog naroda 1538–1918. zamišljen je kao pomoćni udžbenik i sredstvo za izvođenje vežbi iz predmeta Nacionalna istorija novog veka na grupi za istoriju Filozofskog fakulteta u Novom Sadu.
Priređivači su se zalagali da pronađu i objasne u kratkim crtama dokumenta koja su imala značaj i neposredne posledice na opstanak i napredak srpskog naroda u celini, koji je u ovom periodu bio nastanjen u velikim carstvima, pre svih u Habzburškoj monarhiji i Otomanskoj imperiji. Upravo zbog te činjenice preuzeti su i objašnjeni mirovni ugovori između ta dva carstva, a posebno one tačke koje su se odnosile na položaj srpskog naroda.
Međunarodni ugovori i druga pravna akta dopunjeni su programima koji suštinski predstavljaju zasebnu celinu, ali su ovde izloženi hronološki kako bi zadržali ujednačen metodoški pristup koji proizilazi iz naslova ove zbirke. U okviru pisanih nacionalnih i političkih programa, posebno mesto zauzima Načertanije Ilije Garašanina kao plan o stvaranju snažne, nezavisne Srbije na onim prostorima gde je srpski narod istorijski predstavljao etničku većinu. Sa druge strane, u hronološkom okviru početka XX veka donosimo dokumenta koja ovaj srpski program pretvaraju u jugoslovenski (Niška i Krfska
deklaracija), dok je poslednji dokument u zbirci Akt o proglašenju Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, čime je srpska nezavisna država svoj kontinuitet i prava prenela na zajedničku jugoslovensku državu i time okončala viševekovnu borbu i san o obnovi i stvaranju moderne srpske države, u narednih 88 godina. – iz Uvoda